Semantyka znaków kulturowych wobec struktur wersyfikacyjnych w "Wypiórze" Grzegorza Uzdańskiego

Main Article Content

Jakub Rawski
https://orcid.org/0000-0003-0149-544X
Arkadiusz Sylwester Mastalski
https://orcid.org/0000-0003-4418-9370

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza współczesnego poematu Wypiór Grzegorza Uzdańskiego w optyce semiotycznej oraz wersologicznej. Liczne nawiązania kulturowe, związane z kreacją Adama Mickiewicza jako wampira, w utworze nie powinny być interpretowane w oderwaniu od rozmaitych struktur wersyfikacyjnych obecnych w tekście. Poprzez głębszy namysł nad powinowactwami łączącymi wielorakie sensy tekstu Uzdańskiego z jego wierszową strukturą rozpatrywaną w kontekście tradycji wersyfikacji romantycznej i jej konkretnych manifestacji w poezji autora Ballad i romansów można, jak się zdaje, lepiej pojąć sposoby istnienia dzisiejszej romantyczności w dobie trwających obecnie rewolucji: komunikacyjneji technologicznej. Istotne wydaje się również wskazanie na pojemność genologiczną Wypióra, manifestowaną na różnych poziomach zarówno rodzajowości, jak i gatunkowości. Romantyczny synkretyzm okazuje się istotną płaszczyzną tradycji, do której nawiązuje współczesny autor.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Rawski, Jakub, i Arkadiusz Mastalski. 2024. „Semantyka znaków Kulturowych Wobec Struktur Wersyfikacyjnych W «Wypiórze» Grzegorza Uzdańskiego”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica 12 (grudzień):347-68. https://doi.org/10.24917/23534583.12.20.
Dział
Studia i szkice
Biogramy autorów

Jakub Rawski - Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Głogowie

doktor nauk humanistycznych, literaturoznawca, nauczyciel akademicki, absolwent filologii polskiej i historii, członek Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza (oddział w Zielonej Górze). Pracuje jako adiunkt w Instytucie Humanistycznym Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Głogowie. Jest autorem książki Zawisza Czarny – niedokończony dramat Juliusza Słowackiego. Studium monograficzne (2021) oraz współredaktorem tomu Słowacki i wiek XIX (2016). Opublikował kilkadziesiąt artykułów w monografiach zbiorowych oraz na łamach periodyków takich, jak m.in.: „Teksty Drugie”, „Studia
Filmoznawcze”, „Pleograf”, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, „Autobiografia”, „Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis”. Do jego zainteresowań i poszukiwań badawczych należą: polski romantyzm emigracyjny, wampiryzm w kulturze popularnej, czas wojny i okupacji, krytyka fantazmatyczna, zagadnienia komparatystyczne oraz szeroko rozumiane manifestacje inności w przestrzeni intermedialnej, ze szczególnym zwróceniem uwagi na literaturę, filmy i seriale XX oraz XXI wieku.

Arkadiusz Sylwester Mastalski - Prywatne Akademickie Centrum Kształcenia w Krakowie

ur. 1987; dr nauk humanistycznych, literaturoznawca, teoretyk wiersza; absolwent Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie oraz uczeń profesora Adama Kulawika. Współpracuje z Pracownią Poetyki Wiersza Uniwersytetu Warszawskiego oraz z Katedrą Teorii i Antropologii Literatury Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Publikował m.in. na łamach: „Pamiętnika Literackiego”, „Przeglądu Konstytucyjnego”, „Wielogłosu” czy „Neurolingwistyki Praktycznej” oraz w kilku monografiach. Mieszka w Krakowie, gdzie uczy języka polskiego w szkole podstawowej.

Bibliografia

Balbus Stanisław, „Zagłada gatunków”, „Teksty Drugie”, 1999, nr 6 (59).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Barthes Roland, Śmierć autora, przeł. M.P. Markowski, „Teksty Drugie” 1999, nr 1/2 .
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bolecki Włodzimierz, W stronę genologii multimedialnej, „Teksty Drugie” 1999, nr 6 (59).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Brückner Aleksander, Mitologia słowiańska i polska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Crossan Sarah, Kasieńka, przeł. K. Domańska, Wydawnictwo Dwie Siostry, Warszawa 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Dehnel Jacek, Ale z naszymi umarłymi, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2019.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Dłuska Maria, O wersyfikacji Mickiewicza: część druga, „Pamiętnik Literacki” 1956, nr 2.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Dobrzyńska Teresa, Słowo wstępne, w: Zdzisława Kopczyńska, Teresa Dobrzyńska, Lucylla Pszczołowska, Znaczenie wyboru formy wiersza. Trzy studia, Instytut Badań Literackich, Warszawa 2007.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Feliński Antoni, O wierszowaniu, czyli budowie wiersza polskiego i o poetach polskich od panowania Zygmunta I aż do naszych czasów, w: tegoż, Dzieła, t. 2, Nakładem Zygmunta Schlettera, Wrocław 1840.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Galiński Adam, Powieść liryczna Przybyszewski, Żeromski, Daniłowski, Strug, Nakładem K. Neumanna, Łódź 1930.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Hellich Artur, Pastisz (hasło słownikowe), „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2015, nr 1.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Janion Maria, „Czy będziesz wiedział, co przeżyłeś”, Sic!, Warszawa 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Janion Maria, Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Janion Maria, Romantyczny świadek egzystencji (I), „Teksty” 1979, nr 3.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Janion Maria, Wampir. Biografia symboliczna, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kolczyński Jarosław, Jeszcze raz o upiorze (wampirze) i strzygoni (strzydze), „Etnografia Polska” 2003, t. 47, z. 1–2.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kopczyńska Zdzisława, Wiersz epiki Mickiewicza, „Pamiętnik Literacki” 1960, nr 1.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kopczyński Krzysztof, Paradygmat polskiego romantyzmu w uniwersum filmowym, Universitas, Kraków 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kornhauser Jakub, Wiersze, „Dwutygodnik”, wyd. 354 (luty 2023), https://www.dwutygodnik.com/artykul/10561‑ wiersze.html [dostęp: 2023/03/21].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Koronkiewicz Marta, Co robi twój podmiot? O sprzecznej historii podmiotu lirycznego, „Forum Poetyki” 2022, nr 28–29.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Korwin-Piotrowska Dorota, Poetyka – przewodnik po świecie tekstów, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Koziołek Ryszard, Znakowanie trawy albo praktyki filologii, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2011.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kudyba Wojciech, Nazywam się Majdan, Więź, Warszawa 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kulawik Adam, Istota wierszowej organizacji tekstu, w: Prace ofiarowane Henrykowi Markiewiczowi, red. Tomasz Weiss, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1984.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kulawik Adam, Teoria wiersza, Wydawnictwo Antykwa, Kraków 1995.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Lasecka‑Zielak Janina, Powieść poetycka w Polsce w okresie romantyzmu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1990.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Libera Leszek, Mickiewicz, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Łopatkówna Barbara, Piętnastozgłowskowiec, w: Poetyka. Zarys encyklopedyczny, dz. III: Wersyfikacja, t. III: Sylabizm, red. Zdzisława Kopczyńska, Maria Renata Mayenowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1956.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Łubieński Tomasz, M jak Mickiewicz, Świat Książki, Warszawa 1998.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Mastalski Arkadiusz Sylwester, Metr jako symulakrum, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” 2017, nr 5.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1979.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Mayenowa Maria Renata, Z zagadnień semantyki form wierszowych, w: Metryka słowiańska, red. Zdzisława Kopczyńska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1971, s. 290–291.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Mickiewicz Adam, Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Mickiewicz, Literatura słowiańska. Kurs pierwszy, wykład XV, w: tegoż, Dzieła. Wydanie Rocznicowe, t. VIII, red. J. Maślanka, Czytelnik, Warszawa 1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Moszyński, Kultura ludowa Słowian, t. II: Kultura duchowa, cz. 1, Książka i Wiedza, Warszawa 1967.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Nycz Ryszard, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Universitas, Kraków 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Okopień‑Sławińska Aleksandra, Wiersz nieregularny i wolny Mickiewicza, Słowackiego i Norwida, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa 1964.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ostachowicz Igor, Noc żywych Żydów, W.A.B., Warszawa 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ostrowski Krystian, Dzieła polskie, Wydawnictwo Alphonse Lemerre, Paryż 1876.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Pietras Wojciech, Wers na pograniczach wersologii, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2021, nr 11(14).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Prus Krzysztof, Wampir ze Stambułu, https://prus.art.pl/wp‑content/uploads/2021/04/ Wampir‑ze‑Stambu%C5%82u.pdf [dostęp: 2023/07/03].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Pszczołowska Lucylla, Dlaczego wierszem?, Wiedza Powszechna, Warszawa 1964 (wyd. 2, Wiedza Powszechna, Warszawa 2003).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Pszczołowska Lucylla, Forma wierszowa jako element kultury, w: Wiersz, styl, poetyka. Studia wybrane, Universitas, Kraków 2002.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Pszczołowska Lucylla, O wierszu dramatu Mickiewiczowskiego, „Pamiętnik Literacki” 1959, nr 2.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Pszczołowska Lucylla, Przyczynek do opisu współczesnej wersyfikacji polskiej, „Teksty” 1971, nr 1(19).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Rawski Jakub, Dynamika romantyzmu i wampiryzmu. Adam Mickiewicz jako nieumarły w „Wypiórze” Grzegorza Uzdańskiego, (w druku).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Rice Anne, Wywiad z wampirem, przeł. T. Olszewski, Rebis, Poznań 2009.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Rojewski Jan , Ocalałe 2030, Fundacja Kontent, Kraków 2022.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Romantyczność 2022. Współczesne ballady i romanse inspirowane twórczością Adama Mickiewicza, red. Joanna Mueller, Biuro Literackie, Kołobrzeg 2022.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Rosiek Stanisław, Zwłoki Mickiewicza. Próba nekrografii poety, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Rutkowski Krzysztof, Mickiewicz w Stambule. Opowieść filmowa, Fundacja Evviva L’arte, Warszawa 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Rymkiewicz Jarosław Marek, Juliusz Słowacki pyta o godzinę, Sic!, Warszawa 2014.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sadowski Witold, Wiersz wolny jako tekst graficzny, Universitas, Kraków 2004.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sawicki Stefan, O przerzutni u Mickiewicza, „Roczniki Humanistyczne” 1954–1955, t. 5.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Szekspir William, Hamlet, przeł. W. Tarnawski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1971.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Szostak Wit, Szczelinami. Powieść, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2022.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Uzdański Grzegorz, Wypiór, Wydawnictwo Filtry, Warszawa 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Warnke Agnieszka, Grzegorz Uzdański, „Wypiór”, https://culture.pl/pl/dzielo/grzegorz‑uzdanski‑wypior [dostęp: 2023/01/21].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ważyk Adam, Cudowny kantorek, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Witkowska Alina, Mickiewicz. Słowo i czyn, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##