Nieudana rewolucja Wiktora Woroszylskiego socrealistyczna batalia o formę

Main Article Content

Maja Jarnuszkiewicz
https://orcid.org/0000-0003-0208-5848

Abstrakt

Przedmiotem rozważań jest forma socrealistycznych utworów z wczesnego okresu twórczości Woroszylskiego. Wiersze poddano analizie wersologicznej pod kątem budowy strofy, rytmu i rymu, w odwołaniu do klasycznych i nowszych badań nad teorią wiersza, w ścisłym powiązaniu z wymową utworów. W artykule wspomniano pracę pisarza pt. Batalia o Majakowskiego, postulującą naśladownictwo radzieckiego poety oraz porzucenie „klasycznej” poetyki. Walka o nowy sposób pisania (wobec przekonania, że stary nie nadaje się do opisu współczesności) staje się walką polityczną i batalią o formę wypracowującą nowe metody wiązania prozodii i struktury wiersza z aktualną rzeczywistością. Nieudana batalia, krytykowana przez ustawodawców realnego socjalizmu za ekspresjonizm i formalizm, traktowana jest w artykule jako odchylenie od kanonu socrealistycznego, wyraz młodzieńczego eksperymentalizmu i podstawa przyszłej, dojrzałej twórczości autora. Wynika to z faktu dojrzenia przez niego autentyzmu poetyki „antyestetycznej”.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Jarnuszkiewicz, Maja. 2024. „Nieudana Rewolucja: Wiktora Woroszylskiego Socrealistyczna Batalia O Formę”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica 12 (grudzień):220-38. https://doi.org/10.24917/23534583.12.13.
Dział
Studia i szkice
Biogram autora

Maja Jarnuszkiewicz - Uniwersytet Jagielloński, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych

Maja Jarnuszkiewicz – absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim; doktorantka Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych UJ, publikowała m.in. w „Terminusie”, „Ruchu Literackim”, „LiteRacjach”, „Fragile, „Frazie”, „Zagadnieniach Rodzajów Literackich”. Interesuje się literaturą polską po 1945 roku. Pisze rozprawę doktorską będącą monografią o twórczości Wiktora Woroszylskiego.

Bibliografia

Balcerzan Edward, Poezja polska w latach 1939–1965, cz. II, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1988.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bereś Stanisław, Pół wieku czyśćca. Rozmowy z Tadeuszem Konwickim, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2003.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bikont Anna, Szczęsna Joanna, Lawina i kamienie. Pisarze wobec komunizmu, Prószyński i Spółka, Warszawa 2006.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Czerska Tatiana, Wokół wiersza „Kobiety internowane” Wiktora Woroszylskiego, „Pamiętnik Literacki” 2022, nr 4, s. 115–125.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Dłuska Maria, Studia z historii i teorii wersyfikacji polskiej, cz. II, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Dramaturgia czasu. Rozmowa z pisarzem Wiktorem Woroszylskim, rozmawia Paweł Kądziela, „Nowe Życie” 1986, nr 8 (71), s. 8–9.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Drawicz Andrzej, Pierwsza linia walki, „Wieś” 1951, nr 50, s. 6.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Drewnowski Tadeusz, Tyle hałasu – o nic?, Czytelnik, Warszawa 1982.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Dubiel Ksenia, Rytm futuryzmu (porównanie niektórych konstrukcji rytmicznych na wybranych przykładach polskiej i rosyjskiej poezji futurystycznej), https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/276893/dubiel_rytm_futuryzmu_porownanie_niektorych_konstrukcji_rytmicznych_2016.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp: 2023/02/28].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Friszke Andrzej, Wiktor Woroszylski. Polityka i literatura, w: Wiktor Woroszylski, Dzienniki 1953–1982, cz. I, red. Agnieszka Dębska, Katarzyna Bizacka, Ośrodek Karta, Warszawa 2017, s. 9–118.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Grabowski Artur, Wiersz. Forma i sens, Universitas, Kraków 1999.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Jarzyna Anita, „Zagłada gatunków” według Wiktora Woroszylskiego – czyli (nie) więcej niż egzemplifikacja, „Pamiętnik Literacki” 2022, nr 4, s. 91–114.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Jarzyna Anita, Kuczyńska-Koschany Katarzyna, „Poeta każdy to z żółtą łatą na sercu Żyd”. Dwa głosy o Baczyńskim Woroszylskiego, „Narracje o Zagładzie” 2015, nr 1, s. 189–199.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kandziora Jerzy, „Literatura” Wiktora Woroszylskiego – poetycka formuła prozy autobiograficznej, „Pamiętnik Literacki” 1992, nr 1, s. 36–61.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kulawik Adam, Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Antykwa, Kraków 1994.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Lasota Grzegorz, Poeta-agitator, w: tegoż, Kierunek natarcia. Szkice, recenzje, polemiki, Czytelnik, Warszawa 1953, s. 147–167.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Legeżyńska Anna, Tłumacz i jego kompetencje autorskie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Lisiecka Alicja, Pokolenie „pryszczatych”, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1964.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Maciąg Włodzimierz, Poezja towarzysząca, „Życie Literackie” 1955, nr 43, s. 4.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Mastalski Arkadiusz Sylwester, Problemy prozodyjnej segmentacji tekstu: dwustopniowość delimitacji, skansja w poezji, „Language and Literary Studies of Warsaw” 2013, nr 3, s. 109–125.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Matuszewski Ryszard, O wierszach Wiktora Woroszylskiego, „Nowa Kultura” 1950, nr 28, s. 4.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Mielhorski Robert, Strategie liryczne w poezji Wiktora Woroszylskiego, „Pamiętnik Literacki” 2005, nr 1, s. 77–103.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Pietras Wojciech, Wers na pograniczach wersologii, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2021, nr 11 (14), s. 259–273.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Pszczołowska Lucylla, Wierzbicka Anna, Konferencja Metryki Słowiańskiej i Ogólnej (Warszawa, 24–29 sierpnia 1964), „Pamiętnik Literacki” 1965, nr 1, s. 320–326.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sadowski Witold, Wiersz wolny jako tekst graficzny, Universitas, Kraków 2004.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Siatkowski Zbigniew, Wersyfikacja Tadeusza Różewicza wśród współczesnych metod kształtowania wiersza, „Pamiętnik Literacki” 1958, nr 3, s. 119–150.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Słownik terminów literackich, red. Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Ossolineum, Wrocław–Warszawa– Kraków 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Szumna Małgorzata, „Krzyk Majakowskiego”. Socrealizm a awangarda, „Pamiętnik Literacki” 2011, nr 3, s. 33–53.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Śniecikowska Beata, „Nuż w uhu”? Koncepcje dźwięku w poezji polskiego futuryzmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tomasik Wojciech, Czy architektura może zastąpić literaturę? O propagandzie monumentalnej, w: tegoż, Inżynieria dusz. Literatura realizmu socjalistycznego w planie „propagandy monumentalnej”, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999, s. 37–66.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ubertowska Aleksandra, Historia jako „biotyczne wyniszczenie”. Zagłada gatunków Wiktora Woroszylskiego, w: tejże, Historie biotyczne. Pomiędzy estetyką a geotraumą, Instytut Badań Literackich PAN, Olsztyn 2020, s. 130–145.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Urbańska Dorota, Wiersz wolny. Próba charakterystyki systemowej, w: Wersyfikacja polska, cz. I, red. Maria Woźniakiewicz-Dziadosz, Mirosław Ryszkiewicz, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2007, s. 123–144.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Wantuch Wiesława, Imperatyw uczestnictwa (o poezji Wiktora Woroszylskiego), „Kultura Niezależna” 1989, nr 56, s. 29–45.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ważyk Adam, Mickiewicz i wersyfikacja narodowa, Czytelnik, Kraków 1951.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Wilkoń Teresa, Kanony sztuki postępowej i jedynie słusznej. Socrealizm w poezji polskiej, Stowarzyszenie Thesaurus Silesiae, Katowice 2016.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woroszylski Wiktor, Autokomentarz, w: Debiuty poetyckie 1944–1960. Wiersze, autointerpretacje, opinie krytyczne, red. Jacek Kajtoch, Jerzy Skórnicki, Iskry, Warszawa 1972, s. 210–211.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woroszylski Wiktor, Batalia o Majakowskiego, „Odrodzenie” 1950, nr 5 (270), s. 6–7.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woroszylski Wiktor, Dzienniki 1953–1982, t. I, red. Agnieszka Dębska, Katarzyna Bizacka, Ośrodek Karta, Warszawa 2017.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woroszylski Wiktor, Dzienniki 1983–1987, t. II, red. Agnieszka Dębska, Katarzyna Bizacka, Ośrodek Karta, Warszawa 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woroszylski Wiktor, Dzienniki 1988–1996, t. III, red. Agnieszka Dębska, Katarzyna Bizacka, Ośrodek Karta, Warszawa 2019.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woroszylski Wiktor, Historie i inne opowiadania, red. Natalia Woroszylska, Instytut Kultury Popularnej, Poznań 2022.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woroszylski Wiktor, Korespondencja w kręgu „Kultury” (Jerzy Stempowski, Jerzy Giedroyc), red. Magdalena Chabiera, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woroszylski Wiktor, Literatura, Instytut Literacki, Paryż 1977.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woroszylski Wiktor, Ojczyzna, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1953.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woroszylski Wiktor, Pierwsza linia pokoju. Poezje 1949–1950, Książka i Wiedza, Warszawa 1951.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woroszylski Wiktor, Śmierci nie ma!, Książka i Wiedza, Warszawa 1949.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woroszylski Wiktor, Weekend mister Smitha. Satyry i fraszki, Książka i Wiedza, Warszawa 1949.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woroszylski Wiktor, Wspomnienie o K.I. Gałczyńskim, w: tegoż, Powrót do kraju, Polonia Book Fund, Londyn 1979, s. 62–67.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woroszylski Wiktor, Wykłady o literaturze rosyjskiej (Uniwersytet Latający 1978–1979), Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woroszylski Wiktor, Żakiewicz Zbigniew, „Losy noszą nas różnymi drogami”. Listy 1969– 1996, red. Tatiana Czerska, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Zieniewicz Andrzej, Wiersze z marmuru, „Poezja” 1986, nr 1–2, s. 3–21.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##