Drzewa i lasy w kalendarzach przyrodniczych dla dzieci wydawanych w PRL-u

Article Sidebar

pdf
Opublikowane: gru 23, 2020
DOI: https://doi.org/10.24917/23534583.8.14
Słowa kluczowe:
kalendarze przyrody, drzewa, lasy, literatura popularnonaukowa dla dzieci calendar books on nature, trees, forests, popular science literature for children

Main Article Content

Bogumiła Staniów
Uniwersytet Wrocławski
https://orcid.org/0000-0002-2562-2848

Abstrakt

Przedmiotem rozważań jest analiza znaczeń i funkcji przypisywanych drzewom i ich skupiskom w kalendarzach przyrodniczych dla dzieci z czasów PRL-u. W książkach tych zastosowano kilka strategii wykorzystywania drzew w komunikacji z młodym czytelnikiem. W opisach wstępnych, „zagajających”, ich obraz pomaga w ukazaniu atmosfery, na przykład klimatu nowej pory roku (1), w opisach konkretnych zjawisk / elementów przyrodniczych pozwala na jego uszczegółowienie (2). Jest też elementem budzącym refleksję historyczną - o trwaniu i przemijaniu (3). Dary lasu są przedstawiane w kalendarzach przyrody jako istotny element pożywienia ludzi i zwierząt (4) oraz jako ciekawy przedmiot dziecięcej zabawy (5). Zwłaszcza w trzech pierwszych zastosowaniach autorzy opisów chętnie przedstawiali drzewa i las w formie metaforycznej. Ukazane zostały wszystkie wyżej wymienione zastosowania
drzew i lasu w trzech publikacjach o charakterze kalendarza przyrodniczego: w Głosie przyrody Marii Kownackiej i Marii Kowalewskiej (t. 1-2, 1963), Razem ze słonkiem Marii Kownackiej (t. 1-6, 1975-1978). Zasięg chronologiczny ograniczono do lat 1945-1989, gdyż po transformacji ustrojowej na rynku wydawniczym ukazało się wiele edycji podobnych książek przyrodniczych, jednak były one wydawane na licencjach zagranicznych i miały już całkiem inny charakter.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Staniów, Bogumiła. 2020. „Drzewa I Lasy W Kalendarzach Przyrodniczych Dla Dzieci Wydawanych W PRL-U”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica 8 (grudzień):230-44. https://doi.org/10.24917/23534583.8.14.
Numer
Tom 8 (2020): Dendrografie i dendrologie literackie
Dział
Studia i szkice

Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej nieograniczonej w czasie - zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.  

POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach Creative Commons Attribution CC-BY 4.0. (uznanie autorstwa). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).

Biogram autora

Bogumiła Staniów - Uniwersytet Wrocławski

Bogumiła Staniów – dr hab., prof. UWr, pracownik Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa,
kierownik Zakładu Bibliotekoznawstwa. Jej badania koncentrują się wokół zagadnień książki dla dzieci i młodzieży, zwłaszcza problematyki przekładów (recepcji wydawniczej) i książki popularnonaukowej dla młodych odbiorców oraz bibliotekarstwa szkolnego. Autorka książek: Książka amerykańska dla dzieci i młodzieży w Polsce w latach 1944–1989 (2000), Z uśmiechem przez wszystkie granice. Recepcja wydawnicza przekładów polskiej książki dla dzieci i młodzieży w latach 1945–1989 (2006), Biblioteka szkolna dzisiaj
(2012), Książka popularnonaukowa dla dzieci i młodzieży w polskiej szkole w latach 1945–1989. Zalecenia i rzeczywistość (studia i szkice) (2018), i współautorka książki Przekłady w systemie małych literatur. O włosko-polskich i polsko-włoskich tłumaczeniach dla dzieci i młodzieży (Monika Woźniak, Katarzyna Biernacka-Licznar, Bogumiła Staniów, 2014). Opublikowała ponad sto artykułów, rozdziałów w pracach zbiorowych, recenzji.

Bibliografia

Barcz Anna, Przyroda – bliska czy daleka? Ekokrytyka i nowe sposoby poetyki odpowiedzialności za przyrodę, „Anthropos?” 2012, nr 18/19, s. 59–79.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Borowik Sylwia, (Nie tylko) książki o sztuce dla młodego odbiorcy, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2014, t. 12, s. 120–132.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Chymkowski Roman, Karpowicz Agnieszka, Wandzel Anna, W stronę roślinnych historii kultury. Kilka uwag wstępnych, „Przegląd Humanistyczny” 2018, t. 62, nr 1, s. 9–18.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Czabanowska-Wróbel Anna, [Ta dziwna] instytucja zwana literaturą dla dzieci. Historia literatury dla dzieci w perspektywie kulturowej, „Teksty Drugie” 2013, nr 5, s. 13–24.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Czechowski Jan, Funkcje edukacyjnej literatury dla dzieci i młodzieży, „Kultura i Edukacja” 2007, nr 2, s. 7–21.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Dobrin Sidney I., Kidd Kenneth B., Wild Things. Children’s Culture and Ecocriticism, Wayne State University Press, Detroit 2004.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Echterling Clare, Postcolonial Ecocriticism, Classic Children’s Literature, and the Imperial-Environmental Imagination in “The Chronicles of Narnia”, „The Journal of the Midwest Modern Language Association” 2016, t. 49, nr 1, s. 93–117.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ecocritical Perspectives on Children’s Texts and Cultures. Nordic Dialogues, red. Nina Goga, Lykke Guanio-Uluru, Bjørk Oddrun Hallås, Aslaug Nyrnes, Palgrave Macmillan, Bergen 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Gorzechowska Jadwiga, Polski roczek. Dziecięce zabawy, tańce i pieśni ludowe, Biuro Wydawnicze „Ruch”, Warszawa 1964.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Hageneder Fred, Magia drzew, przeł. Marek Czekański, Świat Książki, Warszawa 2006.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Haskell David, Ukryte życie lasu: rok podglądania natury, przeł. Katarzyna Sosnowska, Wydawnictwo Feeria – Wydawnictwo JK, Łódź 2017.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Jonca Magdalena, Słowem o obrazie. O malarstwie i malarzach we współczesnej literaturze dziecięcej, w: O tym, co Alicja odkryła… W kręgu badań nad toposem dzieciństwai literaturą dla dzieci i młodzieży, red. Alicja Ungeheuer-Gołąb, Małgorzata Chrobak, Michał Rogoż, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, raków 2015, s. 273–287.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kamińska Anna Małgorzata, Na tropie przygody i przyrody, w: Literatura dla dzieci i młodzieży, t. 5, red. Katarzyna Tałuć, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2017, s. 134–153.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kingsbury Noël, Ukryta historia drzew: sekretne właściwości 150 gatunków, Almapress, Warszawa 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Konopnicka Maria, Wybór pism, Książka i Wiedza, Warszawa 1954.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kowalewska Maria, Kownacka Maria, Głos przyrody, t. 1–2 (Wiosna, lato; Jesień, zima), Nasza Księgarnia, Warszawa 1963.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kownacka Maria, Malicka Zofia, Dzieci z Leszczynowej Górki, Oficyna Wydawnicza GMP, Warszawa 1951.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kownacka Maria, Razem ze słonkiem, t. 1–6 (Przedwiośnie, Wiosna, Lato, Złota jesień, Szaruga jesienna, Zima), Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1975–1978.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Lasoń-Kochańska Grażyna, Gender w literaturze dla dzieci i młodzieży. Wzorce płciowe i kobiecy repertuar topiczny, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej, Słupsk 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Leszczyński Grzegorz, Dydaktyzm literatury dla dzieci i młodzieży, w: Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, red. Barbara Tylicka, Grzegorz Leszczyński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2002, s. 94–95.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Literatura dla dzieci i młodzieży w procesie wychowania, red. Anna Przecławska, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1978.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Łenyk-Barszcz Joanna, Barszcz Przemysław, Sekretny dziennik lasu, Eureka – Wydawnictwo Fronda, Warszawa 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Marczewska Marzena, Dane etymologiczne w rekonstrukcji językowego obrazu drzew, „Studia Filologiczne Akademii Świętokrzyskiej” 2005, t. 18, s. 29–42.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Marczewska Marzena, Drzewa w języku i kulturze, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce 2002.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Marczewska Marzena, Miejsce symboliki w ludowym językowym obrazie drzew, „Studia Filologiczne Akademii Świętokrzyskiej” 2002, t. 16, s. 121–136.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Mishra Sandip Kumar, Ecocriticism in Children’s Literature. An Analysis of Admit Gorgs Two Tales, „Galaxy. International Multidisciplinary Research Journal” 2016, t. 5, nr 5, s. 091–096.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

O trudnym łatwo. Materiały sesji poświęconej popularyzacji nauki, red. Jan Miodek, Monika Zaśko-Zielińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ostrowicka Beata, Poczytam Ci Mamo: elementarz przyrodniczy, Nasza Księgarnia, Warszawa 2017.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Papuzińska Joanna, Dziecięce spotkania z literaturą, Wydawnictwo Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej, Warszawa 2007.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Papuzińska Joanna, Zatopione królestwo. O polskiej literaturze fantastycznej XX wieku dla dzieci i młodzieży, wyd. 2 rozszerzone, Wydawnictwo Literatura, Łódź 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Staniów Bogumiła, Metafory roślin w kalendarzach przyrodniczych dla dzieci Marii Kownackiej i Marii Kowalewskiej („Razem ze słonkiem" i „Głos przyrody"), „Przegląd Humanistyczny” 2018, t. 62, nr 1, s. 145–160.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Stumpf Ursula, Zingsem Vera, Hase Andreas, Mityczne drzewa: mity, wierzenia i legendy, lecznicza moc drzew, odwieczna więź człowieka i drzewa, przeł. Barbara Tarnas, Joanna Dżdża, Katarzyna Łakomik, Daria Kuczyńska-Szymala, Wydawnictwo Amber, Warszawa 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Szelburg-Zarembina Ewa, Przez okrągły roczek, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1989.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tabaszewska Justyna, Ekokrytyczna samoświadomość, „Teksty Drugie” 2018, nr 2, s. 7–15.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Thoma Erwin, Tajemna mowa drzew, przeł. Wawrzyniec Sawicki, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Wernerowa Jadwiga, Rytmika w przyrodzie, Nasza Księgarnia, Warszawa 1950.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Wielka księga przyrody, Mac Edukacja, Kielce 2018 (Bawię się i Uczę).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Wohlleben Peter, Sekretne życie drzew, przeł. Ewa Kochanowska, Wydawnictwo Otwarte, Kraków 2016.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woźniak Jarosław, Widma ekokrytyki, „Przestrzenie Teorii” 2017, s. 169–191.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Wójcik-Dudek Małgorzata, Homo migrans. Miejsce literatury dla dzieci i młodzieży w edukacji empatii, „Postscriptum Polonistyczne” 2019, nr 2(24), s. 31–50.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Zabawa Krystyna, Literatura dla dzieci w kontekstach edukacyjnych, Akademia Ignatianum: Wydawnictwo WAM, Kraków 2017.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Zarych Elżbieta, Rok w przyrodzie i w pogodzie, Biały Kot, Poznań 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##