Sympoietyczna lektura poezji Julii Fiedorczuk
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
W artykule podjęta została próba sympoietycznej lektury tekstów Julii Fiedorczuk. By określać teksty sympoietycznymi, potrzebny jest balans dwóch elementów: z jednej strony na świat patrzeć musimy przez pryzmat biotycznej siatki, z drugiej strony – perspektywa ta pojawić powinna się w związku ze sprzeciwem wobec wykorzystywania przez człowieka świata więcej‑niż‑ludzkiego i uczestniczących w nim istot przez wzgląd na własne, antropoegoistyczne korzyści (termin zaproponowany przez Donnę Haraway, a zapożyczony i odniesiony do literatury przez Aleksandrę Ubertowską). Ważnym elementem tej lektury pozostaje także ekofeminizm poezji Fiedorczuk.
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej nieograniczonej w czasie - zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.
POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach Creative Commons Attribution CC-BY 4.0. (uznanie autorstwa). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).
Bibliografia
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” 2020, nr 8.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Alaimo Stacy, Undomesticated Ground: Recasting Nature as Feminist Space, Cornell University Press, Ithaca 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Bakke Monika, Bio‑transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Barcz Anna, Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice 2016.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Barcz Anna, Wprowadzenie do zookrytyki (teorii zwierzęcych narracji), „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2015, nr 6, s. 143–159.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Buell Lawrence, The Environmental Imagination: Thoreau, Nature Writing and the Formation of American Culture, Harvard University Press, London 1995.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Czapliński Przemysław, Literatura i życie. Perspektywy biopoetyki, w: Teoria, literatura, życie. Praktykowanie teorii w humanistyce współczesnej, red. Ryszard Nycz, Anna Legeżyńska, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2012, s. 63–94.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
DiFranco Aaron K., Nature Wrting: Poetry, 26 September 2017, https:// o xfordre .com/ literature/view/ 1 0 .1 093/ a crefore/ 9 780190201098 .0 01 .0 001/ a crefore 9‑780190201098 e‑ 4‑63 [dostęp: 2022/07/11].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Domańska Ewa, Humanistyka ekologiczna, „Teksty Drugie” 2013, nr 1–2, s. 13–32.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Doyle Julie, Where has all the oil gone? BP branding and the discursive elimination of climate change risk, w: Culture, Environment and Eco‑Politics, red. Nick Heffernan, David A. Wragg, Cambridge Scholars Press, Cambridge 2011, s. 200–225.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Ekokrytyka, red. Krzysztof Wojciechowski, Wydawnictwo WBPiCAK, Poznań 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
„ER(R)GO” 2014, nr 28 (1).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Fiedorczuk Julia, Beltrán Gerardo, Ekopoetyka. Ekologiczna obrona poezji, Biblioteka Iberyjska, Warszawa 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Fiedorczuk Julia, Bio, Biuro Literackie, Wrocław 2004.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Fiedorczuk Julia, Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Fiedorczuk Julia, Ekofeminizm, [w:] Encyklopedia gender. Płeć w kulturze, red. Monika Rudaś‑Grodzka, Katarzyna Nadana‑Sokołowska i in., Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2014, s. 115–118.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Fiedorczuk Julia, Ekokrytyka. Bardzo krótkie wprowadzenie, „Fragile” 2010, nr 3 (9), https://fragile .n et.pl/ e kokrytyka b‑ardzo ‑ krotkie w‑ prowadzenie/ [dostęp: 2022/12/28].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Fiedorczuk Julia, Ekologiczna wyobraźnia Marianne Morre, w: tejże, Złożoność nie jest zbrodnią, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2015, s. 51–71.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Fiedorczuk Julia, Jankowicz Grzegorz, Cyborg w ogrodzie. Założycielskie uwagi o ekokrytyce, w: „Literatura”, Arkusz pisma „Ha!art. Interdyscyplinarny magazyn o kulturze”, Kraków 2009, nr 1–2 (28–29), s. 7–9.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Fiedorczuk Julia, Listopad nad Narwią, Biuro Literackie, Legnica 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Fiedorczuk Julia, Planeta rzeczy zagubionych, Biuro Literackie, Wrocław 2006.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Fiedorczuk Julia, Psalmy, Fundacja na rzecz Kultury i Edukacji im. Tymoteusza Karpowicza, Wrocław 2017.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Fiedorczuk Julia, Tlen, Biuro Literackie, Wrocław 2009.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Fiedorczuk Julia, tuż‑tuż, Biuro Literackie, Wrocław 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Filiciak Mirosław, Posthumanizm wzmacnia organizm [próba wyjaśnienia pojęcia „posthumanizm”], „Ha!art” 2001, nr 2, s. 112–113.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gander Forrest, The Future of the Past: The Carboniferous & Ecopoetics, „Chicago Review” Autumn 2011, t. 56, nr 2/3, s. 216–221.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Haraway Donna J., Staying with the Trouble: Making Kin in the Chthulucene, Duke University Press, Durham–Londyn 2016.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Haraway Donna J., Nie uciekajmy przed kłopotami. Antropocen – kapitałocen – chthulucen, [w:] Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu, red. Jason W. Moore, tłum. Krzysztof Hoffman, Patryk Szaj, Weronika Szwebs, Wydawnictwo WBPiCAK, Poznań 2021, s. 49–94.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Jankowicz Grzegorz, „Bunt roślin”? Ekopoetyka w Drzewie rozpaczającym Władysława Broniewskiego, [w:] Interpretować dalej. Najważniejsze polskie książki poetyckie lat 1945–1989, Seria Krytyka XX i XXI wieku, red. Anna Kałuża, Alina Świeściak, TAiWPN Universitas, Kraków 2012, s. 9–22.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Keller Lynn, Recomposing Ecopoetics: North American Poetry of the Self-Conscious Anthropocene,
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
University of Virginia Press, Charlottesville–London 2017.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kronenberg Anna, Geopoetyka. Związki literatury i środowiska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Madejski Jerzy, Przyboś ekokrytyczny, w: Stulecie Przybosia, red. Stanisław Balbus, Edward Balcerzan, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2002, s. 353–367.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Małecki Wojciech, Woźniak Jarosław, Ecocriticism in Poland: Then and Now, „Ecozon@. European Journal of Literature, Culture and Environment” 2020, t. 11, nr 2: „Ecocriticism: In Europe and Beyond”, s. 34–41.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Maran Timo, Kull Kalevi, Ecosemiotics: Main Principles and Current Developments, „Geografiska Annaler. Series B, Human Geography” 2014, nr 96 (1), s. 41–50.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Marszalski Mariusz, Amerykańska ekopoezja – nowa odmiana tradycyjnej poezji natury, „Przestrzenie Teorii” 2011, nr 16, s. 51–68.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Mhana Zainab Abdulkadhim, Talif Rosli, Zainal Zainor Izat, Hadi Ikhlas Abdul, Carol Ann Duffy’s “Politics” through Unnatural Ecopoetics, „3L: Southeast Asian Journal of English Language Studies” 2019, t. 25, nr 1, s. 100–109.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Morton Timothy, Ecology without Nature: Rethinking Environmental Aesthetics, Harvard University Press, Cambridge–Massachusetts–London 2007.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Nolan Sarah, Poetry of Place: Robinson Jeffers’s Coastal Ecopoetics, „Studies in American Culture” 2014, t. 37, s. 81–99.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Philippon Daniel J., Reviewed Work(s): The Land’s Wild Music: Encounters with Barry Lopez, Peter Matthiessen, Terry Tempest Williams, and James Galvin by Mark Tredinnick Review by Daniel J. Philippon, „Interdisciplinary Studies in Literature and Environment” 2007, t. 14, nr 1, s. 272–273.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Po humanizmie. Od technokrytyki do animal studies, red. Zuzanna Ładyga, Justyna Włodarczyk, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Seger Monica, Women in Nature, Women in Culture: Ecofeminism and Simona Vinci’s „Agosto Nero”, „Italica” 2010, t. 87, nr 2, s. 242–252.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Soper Kate, What is Nature, John Wiley & Sons, Blackwell 1995.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Szaj Patryk, Czas, który wypadł z ram. Antropocen i ekokrytyczna lektura tekstów literackich, „Forum Poetyki” 2021, nr 24, s. 6–25.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Tabaszewska Julia, Jedna przyroda czy przyrody alternatywne? O pojmowaniu i obrazach przyrody w polskiej poezji, TAiWPN Universitas, Kraków 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Tabaszewska Justyna, Ekokrytyczna (samo)świadomość, „Teksty Drugie” 2018, nr 2, s. 7–16.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Tabaszewska Justyna, Katastrofy afektywne. Kategoria katastrofy w dyskursie ekokrytycznym i afektywnym, w: Poetyki ekocydu. Historia, natura, konflikt, red. Aleksandra Ubertowska, Dobrosława Korczyńska‑Partyka, Ewa Kuliś, Instytut Badań Literackich PAN, Olsztyn 2019, s. 23–40.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Tabaszewska Justyna, Zagrożenia czy możliwości? Ekokrytyka – rekonesans, „Teksty Drugie” 2011, nr 3, s. 205–220.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
„Teksty Drugie” 2018, nr 2.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Ubertowska Aleksandra, Historie biotyczne. Pomiędzy estetyką a geotraumą, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
„Wakat” 2015, nr 3.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Węgrzyniak Anna, Ćwiczenie ekologicznej wyobraźni. O poezji Julii Fiedorczuk, „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Seria Literacka, nr 33 (53), s. 219–235.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Woo Lillian C., Ecomimesis: A Model for Sustainable Design, „IAFOR Journal of Sustainability, Energy & the Environment”, Spring 2016, t. 3, nr 1, s. 82–102.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Woźniak Jarosław, Widma ekokrytyki, „Przestrzenie Teorii” 2017, nr 28, s. 169–191.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Woźniak Jarosław, Życie po życiu albo republika bytów. Starość aksolotla Jacka Dukaja w perspektywie ekokrytycznej, „Literatura i Kultura Popularna” 2019, nr 25, s. 261–282.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Zwierzęta, gender i kultura. Perspektywa ekologiczna, etyczna i krytyczna, red. Anna Barcz, Magdalena Dąbrowska, E‑naukowiec, Lublin 2014, http://e naukowiec. eu/ zwierzeta ‑gender ‑ i ‑ kultura ‑ perspektywa ‑ ekologicznaetyczna ‑ i ‑ krytyczna/ [ dostęp: 2022/07/10].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##