Przyjemność, dydaktyzm i literatura dla młodych (zbyt) dorosłych. Wokół „Stanu splątania” Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel i „Rodziny Monet” Weroniki Anny Marczak

Main Article Content

Anna Zatora
https://orcid.org/0000-0003-4597-5568

Abstrakt

Artykuł podejmuje temat ewolucji literatury dla młodzieży i rozwoju odmiany gatunkowej young adult w kontekście kultury popularnej i jej recepcji w różnych grupach odbiorców. Społecznościowy charakter procesu czytania i rozwój platform cyfrowych (Wattpad, BookTok, Bookstagram) wpłynęły na kształt współczesnego rynku wydawniczego. Autorka zestawia powieść Stan splątania Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel i cykl Rodzina Monet Weroniki Anny Marczak, analizując ich konstrukcję w kontekście elementów dydaktycznych i przyjemności lektury, a także rozważa wieloadresatywność tych utworów.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Zatora, Anna. 2025. „Przyjemność, Dydaktyzm I Literatura Dla młodych (zbyt) dorosłych. Wokół „Stanu splątania” Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel I «Rodziny Monet» Weroniki Anny Marczak”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica 13 (grudzień):180-202. https://doi.org/10.24917/23534583.13.10.
Dział
Studia i szkice
Biogram autora

Anna Zatora - Uniwersytet Łódzki

literaturoznawczyni, bibliotekarka, redaktorka. Związana z Katedrą Teorii Literatury UŁ i czasopismem „Zagadnienia Rodzajów Literackich” (2014–) oraz Biblioteką Uniwersytetu Łódzkiego (2015–). Absolwentka studiów filologicznych i kulturoznawczych, w 2021 r. obroniła doktorat z literaturoznawstwa (Uniwersytet Łódzki), w 2022 r. wydała książkę Saga rodzinna w literaturze polskiej XXI wieku. Konwencja czy kontestacja?. Uczestniczyła w projekcie zajmującym się czytelnictwem wśród dzieci i młodzieży, praktykowała w instytucji kultury, organizowała kilka konferencji naukowych, a do dziś zajmuje się redakcją i korektą tekstów. Interesuje się genologią literacką, kulturą popularną (zwłaszcza horrorem) i otwartą nauką.

Bibliografia

Barańska Joanna, Jędrzejewska-Wróbel Roksana, Dziś dziecko nie ma prawa do błędu. To rodzaj opresji [WYWIAD], Onet.pl, 16.10.2022, https://kultura.onet.pl/wywiady-i-artykuly/roksana-jedrzejewska-wrobel-napisala-wyjatkowa-powiesc-o-polskich-nastolatkach/fjlnj09 [dostęp: 2024/10/21].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Dobiegała Anna, „Stan splątania” najlepszą książką dla dzieci i młodzieży, „Gazeta Wyborcza”, 20.09.2022, https://classic-1wyborcza-1pl-1d93l2h8w00d4.han3.lib.uni.lodz.pl/archiwumGW/9218329/-Stan-splatania--najlepsza-ksiazka-dla-dzieci-i-ml [dostęp: 2024/10/20].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Dobosz Dagmara, Seksualizacja dzieciństwa. Wybrane aspekty, „Problemy Wczesnej Edukacji” 2019, nr 4, s. 125–134, https://doi.org/10.26881/pwe.2019.47.12 [dostęp: 2024/10/24].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Dobosz Dagmara, Kobiecość i męskość w popkulturze z perspektywy młodych dorosłych. Studium jakościowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Engeset-Pograniczna Martyna, Książki, które możesz wręczyć nastolatkom bez obciachu, Wyborcza.pl, 28.06.2022, https://wyborcza.pl/7,75517,28598278,daje-ci-te-ksiazke-bez-obciachu.html [dostęp: 2024/20/21].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Fisiak Tomasz, 50 odcieni kiczu – notatki o współczesnej literaturze erotycznej, w: Kicz w języku i komunikacji, red. Barbara Kudra, Ewa Szkudlarek-Śmiechowicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016, s. 95–102, https://doi.org/10.18778/8088-032-0.09 [dostęp: 2024/10/28].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Fiske John, Zrozumieć kulturę popularną, przeł. Katarzyna Sawicka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Górska Maria Estera, Rodzina Monet. Książki, których nie polecam, „Biblioteka w Szkole” 2023, nr 10, s. 46–47.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Gromkowska-Melosik Agnieszka, Power Girl i kontrowersje wokół (pop)kulturowej emancypacji kobiet współczesnych, w: Kultura popularna. Konteksty teoretyczne i społeczno-kulturowe, red. Agnieszka Gromkowska-Melosik, Zbyszko Melosik, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Jaskułowski Krzysztof, Kultura popularna jako pole bitwy. Wokół kulturoznawstwa krytycznego Stuarta Halla, w: Ścięgna konsumpcyjne. Próby z kulturoznawstwa krytycznego, red. Wojciech Józef Burszta, Mariusz Czubaj, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2013, s. 51–77.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Jędrzejewska-Wróbel Roksana, Stan splątania, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Konieczyńska Anna, „Rodzina Monet”: Tajemnice młodzieżowego bestselleru, „Vogue”, 19.03.2023, https://www.vogue.pl/a/rodzina-monet-rozmowa-z-autorka-bestsellerowej-serii-weronikamarczak [dostęp: 2024/10/18].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kownatka-Ruszkowska Agnieszka, O książkach w stylu „Rodziny Monet” – powyborcze refleksje, „Biblioteka w Szkole” 2024, nr 7–8, https://biblioteka.pl/artykul/O-ksiazkach-w-stylu-Rodziny-Monet/13220 [dostęp: 2024/10/13].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kownatka-Ruszkowska Agnieszka, Uczniowie wybrali, co lubią czytać – relacja z Ogólnopolskich Wyborów Książek 2024, „Biblioteka w Szkole” 2024, nr 7–8, s. 4–8.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kownatka-Ruszkowska Agnieszka, Polińska Barbara, Gajcy Małgorzata, Drzazga Agnieszka, „Klauzula sumienia” w bibliotece?, Biblioteka w Szkole” 2024, nr 3, https://biblioteka.pl/artykul/Klauzula-sumienia-w-bibliotece/12947 [dostęp: 2024/10/13].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kuffel Zuzanna, Romantyzuje przemoc i seksualizuje relacje. „Rodzina Monet” to nie jest książka dla młodszych nastolatek, „Wysokie Obcasy”, 30.08.2023, https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,173910,30131045,rodzina-monet-to-literackie-zony-hollywood-dla-mlodych.html?disableRedirects=true [dostęp: 2024/10/21].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Laureaci 2022, Literacka Podróż Hestii, https://literackapodrozhestii.pl/ archiwum/?edycja=2022 [dostęp: 2024/10/19].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Marciniak Sylwia, Zmiany i perspektywy rozwoju polskiego rynku literatury dla młodzieży, „Toruńskie Studia Bibliologiczne” 2021, nr 2(27), s. 125–156, http://dx.doi.org/10.12775/ TSB.2021.011 [dostęp: 2024/10/15].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Marczak Weronika Anna, Rodzina Monet, t. 1: Skarb, You&YA, Muza SA, Warszawa 2023.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Marczak Weronika Anna, Rodzina Monet, t. 2, cz. 1: Królewna, You&YA, Muza SA, Warszawa 2023.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Melosik Zbyszko, Kultura popularna, walka o znaczenia i pedagogika, w: Kultura popularna. Konteksty teoretyczne i społeczno-kulturowe, red. Agnieszka Gromkowska-Melosik, Zbyszko Melosik, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010, s. 9–26.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Mik Jadwiga, „Całkiem szybka ewolucja”. Wstęp do analizy okołopandemicznych przemian społecznych obiegów literatury młodzieżowej w Polsce, „Dzieciństwo. Literatura i Kultura” 2024, nr 6(1), s. 70–99, https://doi.org/10.32798/dlk.1343 [dostęp: 2024/10/16].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Moruzi Kristine, Venzo Paul, Introduction, w: Sexuality in Literature for Children and Young Adults, red. Kristine Moruzi, Paul Venzo, Routledge, London–New York 2021, s. 1–29.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Nowak Marta, Jak „365 dni” dla młodzieży. Przeczytałam pierwszy tom hitu „Rodzina Monet”, Gazeta.pl, 8.06.2023, https://kultura.gazeta.pl/kultura/7,114528,29844679,jak-365-dni-dla-mlodziezy-przeczytalam-pierwszy-tom-hitu.html [dostęp: 2024/10/19].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Rogowicz Kamila, Literatura dla młodzieży – między popularnością a dydaktyzmem, „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego” 2017, t. 26, s. 89–98.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sobolewska Justyna, „Rodzina Monet”. Nowy hit literatury młodzieżowej. Nieco lepszy niż Pizgacz, „Polityka”, 17.03.2023, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/2204788,1,rodzina-monet-nowy-hit-literatury-mlodziezowej-nieco-lepszy-niz-pizgacz.read [dostęp: 2024/10/19].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

„Stan splątania” Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel z Nagrodą Literacka Podróż Hestii, Fundacja Wisławy Szymborskiej, 19.09.2022, https://www.szymborska.org.pl/stan-splatania-roksany-jedrzejewskiej-wrobel-z-nagroda-literacka-podroz-hestii/ [dostęp: 2024/10/19].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Szot Wojciech, Rodzina Monet zamiast Nowaków, „Gazeta Wyborcza”, 6.06.2023, https://classic-1wyborcza-1pl-1d93l2hf40320.han3.lib.uni.lodz.pl/archiwumGW/9247647/RODZINA-MONET-ZAMIAST-NOWAKOW [dostęp: 2024/10/19].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Szot Wojciech, To ją czyta młodzież, „Gazeta Wyborcza”, 17.03.2023, https://classic-1wyborcza-1pl-1d93l2hf40320.han3.lib.uni.lodz.pl/archiwumGW/9239397/TO-JA-CZYTA-MLODZIEZ [dostęp: 2024/10/19].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

The Guardian View on YA Literature: An Adventure for Teenagers, a Comfort Blanket for Adults, „The Guardian”, 5.05.2024, https://www.theguardian.com/commentisfree/article/2024/may/05/the-guardian-view-on-ya-literature-an-adventurefor-
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

teenagers-a-comfort-blanket-for-adults [dostęp: 2024/10/16].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Wądolny-Tatar Katarzyna, „Stan splątania”. O (wieloadresatywnej) powieści Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel, „Rocznik Biblioteki Kraków” 2022, nr 6, s. 367–377.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Wróblewski Michał, Zatora Anna, Czytania jak na lekarstwo. Możliwa recepta na niski poziom czytelnictwa wśród nastoletnich chłopców. Refleksja wokół projektu „Boys Reading”, w: Nowoczesne technologie czy tradycyjne metody? O tendencjach krzewienia kultury czytelniczej młodego pokolenia, red. Mariola Antczak, Agata Walczak-Niewiadomska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017, „Nauka – Dydaktyka – PraktykA”, nr 177, s. 121–138.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Zabawa Krystyna, Zdrowie i starość. Obraz „starych ludzi” w powieści Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel „Stan splątania”, „Czy/tam/czy/tu. Literatura Dziecięca i jej Konteksty” 2021, nr 1–2, s. 48–49, https://ctct.polonistyka.uj.edu.pl/archiwum [dostęp: 2024/10/15].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Zielińska-Dao Quy Edyta, Czy to dobrze, że nastolatkowie dużo czytają, skoro czytają „Rodzinę Monet”?, „Wysokie Obcasy”, 15.09.2023, https://wyborcza.pl/ magazyn/7,124059,30183388,czy-to-dobrze-ze-nastolatkowie-duzo-czytaja-skoro-czytaja.html [dostęp: 2024/10/12].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##