Typy eksperta: koegzystencja „starych” i „nowych” ekspertów we współczesnej sferze publicznej i przestrzeniach medialnych

Article Sidebar

pdf
Opublikowane: gru 23, 2025
DOI: https://doi.org/10.24917/23534583.13.18
Słowa kluczowe:
expert, types of experts, new media, competences ekspert, typy ekspertów, nowe media, kompetencje

Main Article Content

Agnieszka Ogonowska
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej

Abstrakt

Celem artykułu jest ukazanie głównych typów ekspertów, którzy zdominowali współczesną sferę publiczną i medialną. Przedmiotem analizy będą takie ich ujęcia modelowe, jak: ekspert dyrektywny i ekspert empatyczny, ekspert sfingowany przez media i współczesny system edukacyjny (dwa typy), ekspert transformacyjny, tak zwany „akuszer zmiany”. Charakterystyce poszczególnych ujęć modelowych towarzyszą opisy mechanizmów kulturowych i społecznych, które przyczyniły się do ich „utrwalenia” we współczesnej przestrzeni medialnej. Pojęcie eksperta zostało również skonfrontowane z takimi terminami, jak: autorytet (merytoryczny i moralny), zaufanie społeczne, kompetencja czy amator. Opis poszczególnych typów ekspertów będzie prowadzony w ramie meta-dyskursu psychologicznego, który zdominował wiele sfer współczesnej pop-kultury medialnej, język ofert treningowych, warsztatowych wpisanych w ideę samorealizacji i transformacji oraz poradnictwo pseudo-specjalistyczne w mediach.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Ogonowska, Agnieszka. 2025. „Typy Eksperta: Koegzystencja „starych” I «nowych» ekspertów We współczesnej Sferze Publicznej I Przestrzeniach Medialnych”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica 13 (grudzień):333-50. https://doi.org/10.24917/23534583.13.18.
Numer
Tom 13 (2025): Płynna aetonormatywność
Dział
Repetycje
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej nieograniczonej w czasie - zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.  

POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach Creative Commons Attribution CC-BY 4.0. (uznanie autorstwa). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).

Biogram autora

Agnieszka Ogonowska - Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej

prof. dr hab., medioznawczyni i psycholog. Kierowniczka Katedry Mediów i Badań Kulturowych w Instytucie Filologii Polskiej na na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Dyrektorka Ośrodka Badań nad Mediami UKEN oraz Zespołu Badań ds. Psychologii Mediów i Edukacji Medialnej w ramach Ośrodka Badań nad Mediami. Współzałożycielka i pierwsza prezeska Polskiego Towarzystwa Edukacji Medialnej. Współpracowniczka Polskiego Komitetu ds. UNESCO. Ekspertka Komisji Europejskiej oraz NCBR. Redaktor Naczelna „Studia de Cultura”. Prowadzi zajęcia dydaktyczne i warsztaty z zakresu: filmu, mediów, edukacji medialnej, komunikacji i psychologii społecznej, uzależnień od nowych technologii, psychologii mediów i komunikowani, cyberkultury.

Bibliografia

Adorno Theodor W., Kulturkritik und Gesellschaft, [w:] Prismen, Kulturkritik und Gesellschaft, Frankfurt am Main–Munich 1963.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Arendt Hannah, Kondycja ludzka, tłum. A. Łagodzka, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bard Alexander, Söderqvist Jan, Netokracja. Nowa elita władzy i życie po kapitalizmie, tłum. P. Cypryański, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2006.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Baudrillard Jean, Precesja symulakrów, tłum. T. Komendant, [w:] Postmodernizm. Antologia przekładów, red. R. Nycz, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 1996.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Baudrillard Jean, Symulakry i symulacja, tłum. S. Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2005.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bauman Zygmunt, Elita, [w:] Wielka encyklopedia powszechna, t. 3, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1964.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bauman Zygmunt, Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, tłum. E. Klekot, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bauman Zygmunt, Prawodawcy i tłumacze, tłum. A. Ceynowa, J. Giebułtowski, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1998.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Boorstin Daniel. J., The Image: A Guide to Pseudo-Evants in America, Harper Colophon Books, New York-Boston 1964.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Czermińska Małgorzata, Autobiograficzny trójkąt: świadectwo, wyznanie, wyzwanie, Universitas, Kraków 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Debord Guy, Społeczeństwo spektaklu oraz Rozważania o społeczeństwie spektaklu, tłum. M. Kwaterko, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2006.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Diggins John P., Iluzje pragmatyzmu: modernizm oraz kryzys poznania i autorytetu, tłum. M. Filipczuk, Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Dybel Piotr, Dialog i represja: antynomie psychoanalizy Zygmunta Freuda, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1995.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Florida Richarrd, Narodziny klasy kreatywnej oraz jej wpływ na przeobrażenia w charakterze pracy, wypoczynku, społeczeństwa i życia codziennego, tłum. T. Krzyżanowski, M. Penkala, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Foucault Michel, Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, tłum. T. Komendant, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 1998.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Foucault Michel, Rządzenie sobą i innymi. Wykłady z Collège de France 1982–1983, tłum. M. Herer, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Gajewski Krzysztof, Tryumf amatora. O społecznościowych praktykach tekstualnych w świecie mediów elektronicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Goćkowski Janusz, Autorytet, W: Encyklopedia socjologii, red. Z. Bokszański, A. Kojder, t. 1: A-J (s. 48–50), Oficyna Naukowa, Warszawa 1998.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Godzic Wiesław, Znani z tego, że są znani. Celebryci w kulturze tabloidów, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Hejwosz Dorota, Edukacja uniwersytecka i kreowanie elit społecznych, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Hejwosz-Gromkowska Dorota, Oszukiwanie w przestrzeni akademickiej: o sukcesie „przedsiębiorstw” sprzedających prace dyplomowe i porażce świata akademickiego, [w:] Sukces jako zjawisko edukacyjne, t. 1, red. M. Humeniuk, I. Paszenda, W. Żłobicki, Wydawnictwo UWr, Wrocław 2017.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Idea uniwersytetu. Reaktywacja, red. P. Sztompka, K. Matuszek, Wydawnictwo UJ, Kraków 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Józefik Barbara, Kultura, ciało, (nie)jedzenie. Terapia. Perspektywa narracyjno-konstrukcjonistyczna w zaburzeniach odżywiania, Wydawnictwo UJ, Kraków 2014.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kahn Michael, Między terapeutą a klientem. Nowa relacja, tłum. M. Zagrodzki, Wydawnictwo Zielone Drzewo, Warszawa 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Keen Andrew, Kult amatora: jak internet niszczy kulturę, tłum. M. Bernatowicz, K. Topolska-Ghariani, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kreft Jakub, Władza algorytmów: u źródeł potęgi Google i Facebooka, Wydawnictwo UJ, Kraków 2019.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kurczewska Joanna, Technokraci i ich świat społeczny, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Lasch Christopher, Kultura narcyzmu: amerykańskie życie w czasach malejących oczekiwań, tłum. G. Ptaszek, A. Skrzypek, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa 2019.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Lejeune Philippe, Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, tłum. W. Grajewski, Universitas, Kraków 2001.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Lisowska-Magdziarz Małgorzata, Feniksy, łabędzie, motyle: media i kultura transformacji, Wydawnictwo UJ, Kraków 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Madsen Ole J., Psychologisation and critique in modern-day Western culture, „Social and Personality Psychology Compass” 2014, t. 8, nr 5.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Maffesoli Michel, Czas plemion: schyłek indywidualizmu w społeczeństwach ponowoczesnych, tłum. M. Bucholc, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Maffesoli Michel, Rytm życia: wariacje na temat świata wyobraźni ponowoczesnej, tłum. A. Karpowicz, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Michl Winfried, Pedagogika przeżyć, tłum. D. Kozieł, Wydawnictwo W.A.M., Kraków 2011.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ogonowska Agnieszka, Od intrygi i spisku do zagrożeń hybrydowych. Nowe kompetencje i edukacja medialna w cyberkulturze 3.0, „Studia de Cultura” 2022, t. 14, nr 1.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ogonowska Agnieszka, Społeczeństwo spektaklu: prekursorzy i ich współczesne dziedzictwo intelektualne, „Przyszłość: Świat – Europa – Polska” 2012, nr 1.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Rieff Philip, The Triumph of the Therapeutic: Uses of Faith after Freud, University of Chicago Press, Chicago 1987.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sontag Susan, Widok cudzego cierpienia, tłum. S. Królak, Wydawnictwo Karakter, Warszawa 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Strinati Dominic, Wprowadzenie do kultury popularnej, tłum. W.J. Burszta, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1998.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sztompka Piotr, Socjologia: analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sztompka Piotr, Zaufanie: fundament społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków 2007.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Trempała Jan, Psychologia rozwoju człowieka, podręcznik akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Weber Max, Szkice z socjologii religii, tłum. J. Prokopiuk, H. Wandowski, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1984.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Zuboff Shoshama, Wiek kapitalizmu inwigilacji: walka o przyszłość ludzkości na nowej granicy władzy, tłum. A. Unterschuetz, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Dylemat społeczny (2020), reż. J. Orlowsky.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Prawda według Wikipedii (2008), reż. Jsbrand van Veelen.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##